Page 27 - sanad
P. 27
دانشگاه صنعتی شریف چش مانداز باید دارای افقی مشخص باشد .به عبارت دیگر ،باید معلوم باشد که دستیابی به آینده مطلوب برای چه زمانی برنام هریزی شده است .بدیهی است که تحقق یک هدف در افق زمانی کوتا‌همدت
در مقابل تحقق آن در یک افق بلندمدت ،اقدامات متفاوتی را طلب م یکند.
چش مانداز یک هدف بزرگ ،مهیج و به سختی دستیافتنی است . 16همانطور که قبلا اشاره شد ،تحقق این هدف نیازمند تحولات اساسی در سازمان و تخصیص منابع کلیدی سازمان در حجم بالا است.
به همین دلیل ،معمولا تصمیمات در این حوزه با تامل زیاد و بر اساس تحلی لهای گسترده و عمیق صورت م یگیرد ،زیرا به سختی برگش تپذیر است. 17
تدوین چش مانداز حاصل دو تحلیل درونی و بیرونی است .در تحلیل درونی ،داشت هها (منابع و توانمند یها) و ویژگ یهای سازمان مورد توجه قرار م یگیرند؛ در حالی که در تحلیل بیرونی ،متغیرهای محیطی
که در سرنوشت حال و آینده سازمان موثرند ،بررسی م یشوند .از ترکیب نتایج دو تحلیل مذکور ،م یتوان آیند‌های مطلوب و در عین حال امکا نپذیر را تصویر کرد که سازمان را به تعالی هدایت کند.
برای ترسیم چش مانداز دانشگاه ،یک فهرست اولیه از فرص تها و تهدیدها و نیز نقاط و ضعف توسط دبیرخانه شورای برنام هریزی راهبردی تهیه شد .سپس شورای برنام هریزی راهبردی طی جلسات متعدد
این فهرست را مورد بررسی قرار داد و اصلاح کرد .در قدم سوم ،بر اساس یک نظرسنجی از تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه (که شناخت خوبی نسبت به دانشگاه و محیط آن داشتند) ،فهرست
مذکور اصلاح و نهایی شد .یک کارگروه (زیرمجموع های از شورای برنام هریزی راهبردی) از تلاقی فرص تها و تهدیدها از یک طرف و نقاط قوت و ضعف از طرف دیگر به همراه تحلیل چال شهای کنونی
دانشگاه ،گزین ههای مختلف چش مانداز را ترسیم و به اطلاع شورای برنام هریزی راهبردی رساند .در نهایت شورای مذکور چش مانداز مطلوب دانشگاه را تعیین کرد.
.3ترجمه ماموریت و چش مانداز به اهداف قابل سنجش در قالب نقشه استراتژیبرنامـهراهبـردی
معمولاً جه تگیری کلان سازمان (شامل ماموریت و چش مانداز) با الفاظ و عباراتی کلی بیان م یشوند که ارتباط برقرار کردن افراد و گرو‌هها در لای ههای زیرین سازمان با آن دشوار است .لذا لازم است که
جه تگیری ترسیم شده به اهداف قابل سنجش ترجمه شود .این اهداف که از آ نها تحت عنوان "اهداف راهبردی" یاد م یشود ،باید توسط معیارها و شاخ صهایی انداز‌هگیری شوند .در واقع مشخص کردن 27
شاخ صهای انداز‌هگیری برای اهداف ،به فهم دقی قتر آ نها کمک کرده و برقراری ارتباط لای ههای عملیاتی با اهداف را تسهیل و تسریع م یکند .به عنوان مثال ،اگر "سرآمدی در آموزش و تامین سرمایه
انسانی جامعه" و "سرآمدی در علم و فناوری" را به عنوان دو محور از جه تگیر یهای کلان دانشگاه تصور کنیم ،ممکن است فهم یکسانی از آ نها در زیربخ شهای مختلف دانشگاه وجود نداشته باشد؛
ولی اگر هدفی را همچون "ایجاد و تقویت پژوهش و آموزش در حوز‌ههای میان رشت های" معرفی کنیم که به سرآمدی در آموزش و پژوهش کمک م یکند ،18م یتوانیم انتظار داشته باشیم که معاون تهای
مختلف (به ویژه معاون تهای آموزشی و پژوهشی) برنام ههای عملیاتی خود را در این زمینه ارائه کنند .به علاوه ،انداز‌هگیری این هدف با شاخ صهایی همچون تعداد رشت ههای ایجاد شده در حوز‌ههای
میان و فرارشت های و یا تعداد پژوه شها و قراردادهای ارتباط با صنعت و حجم آ نها در این حوزه ،به فهم بهتر هدف مورد نظر کمک کرده و زمینه سنجش عملکرد سازمان را فراهم کند.
برای ترجمه جه تگیری کلان دانشگاه به اهداف قابل سنجش از ابزار نقشه استراتژی استفاده شده است .نقشه استراتژی ،یک نمودار لای های متشکل از اهداف در لای ههای مختلف است .مجموعه اهداف
و روابط علی میان آ نها روش یا نحوه تحقق چش مانداز را بیان م یکند.
نقشه استراتژی دانشگاه صنعتی شریف دارای چهار لایه به شرح زیر است:
الف) لایه پیامدها
لایه پیامدها ،همانطور که از نام آن استنباط م یشود ،شامل اهدافی است که در صورت تحقق آ نها ،چش مانداز محقق خواهد شد .در واقع مجموعه این اهداف و شاخ صهای ارزیابی آ نها میزان تحقق
چش مانداز را م یسنجند .در لایه پیامدهای نقشه استراتژی دانشگاه سه دسته هدف در نظر گرفته شده است .دسته اول به سرآمدی دانشگاه در حوز‌ههای مختلف (شامل آموزش ،پژوهش ،تجاری
سازی دستاوردهای پژوهشی و اثربخشی اجتماعی) مربوط م یشود .دسته دوم شامل اهدافی است که خوداتکایی نسبی دانشگاه را از نظر مالی مدنظر قرار م یدهند؛ و دسته سوم ارتقا و تعالی دانشگاه
)16- Big, Hairy & Audacious Goal (BHAG -17از آنجا که تحقق چش مانداز منابع کلیدی سازمان را درگیر و ارکان مختلف سازمان را برای مدتی نسبتا طولانی با خود همراه م یکند ،لذا لغو ( undoکردن) آن نم یتواند به راحتی اتفاق افتد.
-18با توجه به روند تحولات علمی و صنعتی ،در آینده حل مسائل واقعی جامعه توسط دانشمندانی که در بیش از یک حوزه تخصص دارند صورت م یگیرد .لذا ایجاد و تقویت حوز‌ههای میان رشت های و فرارشت های م یتواند به اثربخشی بیشتر
دانشگاه کمک کند.
